روش های مقابله با حواس پرتی در مطالعه

1- علاقمندی به موضوع مورد مطالعه:

علاقه داشتن به موضوع مورد مطالعه موجب توجه و دقت و افزایش تمرکز حواس می گردد. علاوه بر آن , اساس تمام موفقیت ها از جمله موفقیت تحصیلی , شغلی و... علاقه است. وقتی شما به موضوعی علاقه دارید, دوست دارید درباره آن بیشتر بدانید و میل به فراگیری بیش تر باعث می شود تمرکز بهتری داشته باشید. از طرفی هر چه بیش تر بدانید , علاقه شما به مطالب بیش تر می شود.

2- جریان هوای تازه در اتاق:

تمرکز حواس نیازمند حداکثر کارآیی و کفایت جسمی و روحی است. اتاقی که اکسیژن کافی ندارد , استعداد و کفایت جسمی و روحی را کاهش می دهد. بنابراین جریان هوای تازه را در اتاق تامین کنید.

3- تغییر دادن موضوع های مورد مطالعه:

مطالعه موضوع های مشابه و تکراری برای ذهن خستگی آور است و خستگی ذهن , حواس پرتی را به دنبال دارد. با تغییر دادن موضوع ها به مطالعه خود تنوع بخشید تا حواس پرتی ایجاد نشود. بسیاری از افراد با تغییر موضوع ها مورد مطالعه , در مدت یک تا دو ساعت به تمرکز حواس خود کمک می کنند.

4- پرهیز از بلند خوانی و لب خوانی:

برخی از افراد عادت دارند مطالب را با صدای بلند بخوانند , در حالی که خواندن با صدای بلند نه تنها موجب بهتر یاد گرفتن نمی شود بلکه تمرکز حواس را کاهش می دهد , ذهن را خسته می کند و سرعت مطالعه را به حداقل می رساند. بنابراین سعی کنید هنگام مطالعه لب خوانی نداشته باشید و کلمات را تکرار نکنید. عادت کنید کلمات را ببینید و جمله را درک کنید. این روش در ابتدا مشکل خواهد بود ولی بعد از کمی تمرین موفق خواهید شد.

5- استراحت:

مقصود از استراحت , ایجاد تنوع و عدم تداوم یک عمل برای مدتی طولانی است. انجام این عمل برای مطالعه امری ضروری است , لذا در هر فاصله زمانی , برای مثال بعد از هر 30 یا 45 دقیقه مطالعه , استراحت کوتاهی لازم است.

6- فعال بودن هنگام مطالعه:

لازمه فعال بودن در هنگام مطالعه استفاده از فنونی است که خواننده منفعل را به یک خواننده فعال تبدیل می کند. از دو شخص که هر دو در شرایط یکسان مطالعه می کنند , مطالعه آن یکی مفیدتر است که با فعالیت و کوشش بیش تر همراه باشد. استفاده از روش هایی چون یادداشت برداری , طرح سوال , علامت گذاری هنگام مطالعه و غیره موجب فعال شدن ذهن خواننده می شود. فعال بودن خواننده یعنی درگیر شدن با مطالب و موضوعات و غرق شدن در مطالعه که این امر خود به خود تمرکز حواس را تقویت نموده. از حواس پرتی فرد جلوگیری می کند.

7- برنامه ریزی برای مطالعه:

برنامه ریزی یعنی نقشه کشیدن برای رسیدن به اهداف مطلوب وموردنظر.

یک برنامه مطالعاتی باید دارای ویژگی های زیر باشد:

* اولین ویژگی یک برنامه ریزی مطلوب در مطالعه , برنامه ریزی در قالب برنامه ها بلند مدت و برنامه های کوتاه مدت است

* دومین ویژگی یک برنامه ریزی مطلوب در مطالعه , قابل انعطاف بودن آن است. برنامه باید چنان تنظیم گردد که در برخورد با حوادث و اتفاقات پیش بینی نشده نیز انعطاف پذیر و قابل اجرا باشد.

* سومین ویژگی یک برنامه ریزی مطلوب در مطالعه آن است که برنامه ریزی توسط خود فرد صورت گیرد. زیرا هر فرد با شناخت دقیق امکانات و موقعیت خویش , بهترین شرایط را برای برنامه ریزی داراست و با توجه به این خصوصیات به برنامه ریزی می پردازد.

* چهارمین ویژگی برنامه ریزی مطلوب در مطالعه , نظم در اجرای برنامه است. نظم ضامن اجرای دقیق برنامه است.

* پنجمین ویژگی برنامه ریزی مطلوب آن است که در آن پرداختن به مطالعه , عبادت , تفریح , استراحت , تغذیه , ورزش , حضور به موقع در کلاس درس , کار و فعالیت و خلاصه زندگی کردن , متناسب و کافی باشد.

8- استفاده از تکنیک ایست و توقف کن: STOP

این عمل خیلی ساده به نظر می رسد , اما موثر است وقتی شما متوجه شویدکه فکرتان از موضوع منحرف شده است به خودتان بگویید: توقف کن و سپس به آرامی توجه خود را به جایی که می خواهید , برگردانید.

9- اختصاص زمانی برای نگرانی ها:

در طول روز زمان ویژه ای را به مسائلی که به ذهن شما خطور می کند و موجب نگرانی تان می شود اختصاص دهید. اختصاص دادن زمان خاص برای نگرانی ها , به ویژگی های روحی و روانی و تجربیات فردی بستگی دارد.

10- ثبت عوامل حواس پرتی:

یکی دیگر از روش های مقابله با حواس پرتی و تقویت تمرکز , یادداشت کردن حواس پرتی های ذهنی است. برای انجام این عمل داشتن یک دفترچه یادداشت هنگام مطالعه لازم و ضروری است. اگر چیزی به ذهنتان وارد شد و در تمرکز حواس شما اختلال ایجاد کرد , آن را یادداشت کنید. این عمل , شما را از تشتت فکر و اندیشه و شک و تردید و نگرانی نجات می دهد و موجب برقراری تمرکز حواس می شود.

11- توجه کامل به مطالعه:

به محض نشستن پشت میز مطالعه , خواندن را شروع کنید و شک و تردید و دودلی را از خود دور سازید. عده ای عادت دارند هنگام مطالعه به کارهای جانبی نظیر بازی با خودکار یا انگشتان , تماشای فیلم , صحبت با اطرافیان , گوش کردن به موسیقی , توجه به افراد دیگر و... بپردازند. پرداختن به کاری جز مطالعه , موجب حواس پرتی می شود.